Flm.: Guðlaugur Þór Þórðarson, Sigurður Kári Kristjánsson,
Gunnar Örlygsson, Bjarni Benediktsson.
Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að kanna hvort ástæða sé til annars vegar að taka
upp sumartíma á Íslandi og hins vegar að flytja sumardaginn fyrsta og verkalýðsdaginn að
helgum í því skyni að landsmenn fái betra tækifæri til þess að njóta sumarsins og lengri
helga.
Greinargerð.
Ýmsir hafa sett fram hugmyndir og tillögur um sumartíma og flutning frídaga, einkum
fimmtudagsfrídaga, án þess að skipulega hafi verið tekið á þessum málum af hálfu framkvæmdarvaldsins og löggjafarvaldsins. Með þessari þingsályktunartillögu er hreyft við málinu þannig að það geti fengið eðlilega umfjöllun. Nefna má að á 117. löggjafarþingi var flutt
mál svipaðs efnis (435. mál) og byggist þingsályktunartillaga þessi að nokkru leyti á því
máli.
Ef tekinn er upp sumartími færist hið náttúrulega hádegi frá um hálftvö til um hálfþrjú á
daginn. Þetta þýðir að í raun mundi þjóðin vakna fyrr á sumrin og byrja daginn fyrr. En það
þýðir líka að sólarinnar nýtur lengur þegar fólk kemur úr vinnu og þá getur verið þokkalega
hlýtt á sumardögum nokkuð fram eftir deginum. Þetta gæfi þjóðinni því betra tækifæri til
þess að njóta sumarsins og skapaði án efa betri sumarstemningu með öllu sem því fylgir, svo
sem auknum möguleikum á frekari samverustundum með fjölskyldunni.
Íslendingar taka þrjá fasta frídaga á fimmtudögum, skírdag, uppstigningardag og sumardaginn fyrsta. Að vísu kemur fyrir að skírdagur og sumardagurinn fyrsti falli saman. Skírdagurinn hefur þá sérstöðu í hópi fimmtudagsfrídaganna að falla inn í páskahelgina með föstudeginum langa og öðrum í páskum en hinir tveir, uppstigningardagur og sumardagurinn
fyrsti, falla á fimmtudaga án þess að frídagur sé á undan eða á eftir. Annar hátíðisdagur um
sama leyti er verkalýðsdagurinn 1. maí.
Sú spurning hefur oft vaknað hvort ekki sé heppilegt að flytja fimmtudagsfrídagana að
helgum og jafnvel taka þá á öðrum tíma. Um þetta hefur nokkrum sinnum verið rætt í kjarasamningum og a.m.k. einu sinni voru aðilar vinnumarkaðarins mjög nálægt því að gera sameiginlega tillögu um flutning a.m.k. annars þessara daga sem átti að vera liður í niðurstöðu
samninganna.
Ætla má að flutningur uppstigningardags að helgi sé viðkvæmari en flutningur sumardagsins fyrsta þar sem uppstigningardagur er einn af helgidögum þjóðkirkjunnar. Því liggur
beinna við að kanna hvort ekki sé heppilegra að flytja sumardaginn fyrsta annaðhvort til
föstudags eða mánudags næstu helgi á eftir. Enn fremur hefur komið fram það sjónarmið að
æskilegt sé að flytja sumardaginn fyrsta frá þriðja fimmtudegi í apríl til sumarsins, t.d. júní-
eða júlímánaðar. Ástæðan er sú að páskar og hvítasunna gera það að verkum að frídagar eru allþéttir á þessum tíma ársins. Vel mætti hugsa sér að taka upp frídag um fyrstu eða aðra
helgi í júlí. Jafnvel gæti verið unnt að tengja daginn til skiptis við 17. júní eða
sjómannadaginn til þess að lengja helgi svo að til yrði aukafrídagur á mánudegi eða föstudegi
þegar 17. júní fellur á laugardag eða sunnudag en annars yrði frídagurinn fyrsta mánudag í
júní.
Möguleikarnir eru ýmsir og er hægt að koma þessum degi fyrir þannig að hann komi betur
út fyrir almenning í landinu. Með sama hætti er einnig eðlilegt að kanna hvort rétt sé að
breyta fyrirkomulagi verkalýðsdagsins þannig að hann verði t.d. fyrsti mánudagur í maímánuði í stað þess að vera bundinn almanaksdegi.